Önemsiz başlayan ama… Sessiz ilerleyen tehdit

Sessizce büyüyen bir organ

Prostat, erkeklerde mesanenin hemen altında yer alan, ceviz büyüklüğünde bir salgı bezidir. Meni sıvısının bir kısmını üretmekle görevli olan bu küçük yapı, doğrudan yaşamla değil üremeyle ilgilidir. Ancak yaş ilerledikçe bu organ büyümeye başlar ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.  Normalde 20-30 gram olan prostat, 50 yaş sonrasında 40-100 grama kadar çıkabilir. Bu büyüme iyi huylu da olabilir, kötü huylu da. Sorun şu ki; her iki durumda da belirtiler benzerdir (Kaynak: Mayo Clinic – Prostate gland: Function and diseases)

İdrar şikayetleri neyi gösterir?

İdrar şikayetleri basit yaşlılık belirtisi olarak görülse de, bazen     ciddi bir hastalığın ilk habercisi olabilir. 

İşte bazı işaretler:

– Güçsüz akış
– Bekleyerek idrara başlama
– Gece sık sık kalkmak
– İdrarda kan

Bu belirtiler hem BPH hem de prostat kanseriyle ilişkili olabilir. Mutlaka doktor kontrolü gerekir. (Kaynak: Harvard Health – Trouble urinating? Don’t ignore it)

Prostatı korumak için ne yapabiliriz?

Kesin korunma yöntemi olmasa da, riskleri azaltmak mümkündür. Sağlıklı beslenme, egzersiz ve fazla kilodan kaçınma etkili faktörlerdir. Domates, brokoli, yeşil çay gibi antioksidanlar destekleyici olabilir ama asıl önemli olan düzenli kontroldür. (Kaynak: Johns Hopkins Medicine – Foods That Promote Prostate Health)

Sonuç:

Prostat hastalıkları, erkek sağlığının en ihmal edilen alanlarından biri. Basit bir idrar şikayetiyle başlayan süreç, yıllarca belirti vermeden ilerleyebilir. Düzenli kontrol, erken tanı ve doğru bilgi hayat kurtarır. (Kaynak: European Association of Urology – Prostate Health Awareness)

Büyüme her zaman kanser anlamına gelmez

Yaşlandıkça prostatın büyümesi yaygın bir durumdur. Buna Benign Prostat Hiperplazisi (BPH) denir ve çoğunlukla kanser değildir. Ancak idrar kanalına baskı yaptığı için yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Aynı bölgede gelişen prostat kanseri ise BPH ile karıştırılabilir çünkü belirtiler     büyük oranda aynıdır:

– Sık idrara çıkma
– Gece birden fazla kez idrara kalkma.
– İdrar akışında zayıflama.
– Mesane tam boşalmamış hissi.
– İdrar yaparken yanma,kesik kesik gelme.

(Kaynak: American Cancer Society – Prostate Cancer Symptoms and Signs)

Enfeksiyon mu, kanser mi, BPH mı?

Üçü de aynı bölgeyi etkiler ama nedenleri, seyri ve tedavileri çok farklıdır. Prostatit, yani prostat iltihabı, genç erkeklerde bile görülebilir. Ağrılı idrar, ateş, kasık ağrısı ve ani başlayan şikayetlerle kendini gösterir. Akut ve kronik formları vardır. Genellikle antibiyotikle tedavi edilir.
(Kaynak: Cleveland Clinic – Prostatitis: Causes, Symptoms & Diagnosis)

Erkekler neden geç kalıyor?

Birçok erkek, utandığı için ya da önemsemediği için bu belirtileri yıllarca görmezden gelir. Toplumda “muayene olursam bir şey çıkar” korkusu yaygın. Oysa erken evrede yakalanan prostat kanseri, büyük oranda tedavi edilebiliyor. (Kaynak: National Institutes of Health – Men’s Health Awareness)

Tarama ne zaman başlamalı?

Amerikan Kanser Derneği’ne göre 50 yaşındaki her erkek en az bir kez prostat kontrolünden geçmeli. Ailesel risk varsa bu yaş 40-45’e çekilmeli. PSA testi, elle muayene ve gerekirse MR, tanıda kullanılır. (Kaynak: American Cancer Society – Prostate Cancer Screening Guidelines)

YARIN:

– PSA testi neyi gösterir, neyi göstermez?
– Yüksek çıkarsa her zaman kötü haber midir?
– PSA’nın sınırları: Hatalı pozitif ve negatifler 
– Serbest PSA, yaşa göre değerler ve takip
– Yeni nesil testler ve alternatifler
– Kararı kim verir: Doktor mu, hasta mı?